«Είμαστε ζαλισμένοι και μπερδεμένοι»

«Ο Αγαμέμνονας υπάρχει ακόμα και σήμερα και είναι εύκολο να τον ταυτίσεις με έναν πολιτικό», τονίζει ο Βασίλης Μπισμπίκης. σε συνέντευξή του στο «Παρασκήνιο»...

Συνέντευξη στη Φωτεινή Παπαδάκη

Ο ταλαντούχος ηθοποιός που κέρδισε τις εντυπώσεις με την εμφάνισή του στην καθημερινή σειρά «Τα Μυστικά της Εδέμ» συνεχίζει την επιτυχημένη πορεία του, αυτή τη φορά στο πλευρό της Καρυοφυλλιάς Καραμπέτη και του Μηνά Χατζησάββα, υποδυόμενος τον Αίγισθο στην τραγωδία του Αισχύλου∙ «Αγαμέμνων».

Ο ίδιος μιλάει με απόλυτη ειλικρίνεια για το ρόλο του, που όπως λέει προσέγγισε με μια διάθεση γελοιοποίησης, για τα προβλήματα επιβίωσης, την οικονομική κρίση και τη «σαθρή» πολιτική πραγματικότητα.

Ο «Αγαμέμνων» θεωρείται το πρώτο έργο από την τριλογία του Αισχύλου, την Ορέστεια. Πείτε μου λίγα λόγια για την παρουσίαση του έργου σε σκηνοθεσία Νικαίτης Κοντούρη.

Η αλήθεια είναι ότι εδώ και τρεις μήνες κάναμε ένα είδος πειραματικού εργαστηρίου για να δούμε τι θα μπορούσε να δημιουργηθεί πάνω σε αυτό το έργο. Προσπαθήσαμε να αποφύγουμε τους μελοδραματισμούς και να κάνουμε μια σύγχρονη αφήγηση, που θα είναι κατανοητή στο θεατή. Η μετάφραση της Νικολέτας Φριτζήλα βοήθησε πάρα πολύ γιατί είναι μια νέα και ευκολονόητη μετάφραση. Δεν κυνηγάγαμε να κάνουμε κάτι σύγχρονο ή μοντέρνο, απλώς έγινε μετά από πειραματισμό.

Τι προσδίδει στην παράσταση η χρήση του κλαρινέτου που συνοδεύει το χορό;

Το κλαρινέτο είναι ένα όργανο που δημιουργεί μια συγκίνηση. Θεωρώ ότι είναι ο συνδετικός κρίκος της παράδοσής μας με αυτή τη μοντέρνα προσέγγιση που κάναμε πάνω στον Αγαμέμνονα.

Έχετε βρει κοινά σημεία με τον Αίγισθο, σημεία στο χαρακτήρα του που σας γοητεύουν;

Είναι ένας πολύ γοητευτικός ρόλος και μέσα από αυτόν μπορεί να βρει κανείς πολλές ψυχολογικές αλλαγές, πολλά πράγματα και να κάνει μια καλή ερμηνεία. Δεν υπάρχει ρόλος, στη μέχρι τώρα πορεία μου, που να μην μπορώ να ταυτιστώ μαζί του. Νιώθω πως το μίσος, η οργή, ο έρωτας είναι όλα κομμάτια του εαυτού μας που εμείς ως ηθοποιοί καλούμαστε να ομολογήσουμε. Κι εγώ έχω αισθανθεί πολλές φορές ότι θέλω να πάρω εκδίκηση, όπως ο Αίγισθος στο έργο ή θέλω να έχω μια εξουσία παραπάνω. Όλα αυτά είναι ανθρώπινα

Ποια είναι τα στοιχεία που ξεχωρίζετε εσείς στην παράσταση «Αγαμέμνων» μέσα από το δικό σας ρόλο ;

Ο Αίγισθος μαζί με την Κλυταιμνήστρα είναι τα δυο πρόσωπα που παίρνουν την εξουσία και φέρνουν την τυραννία και τον φασισμό στην πόλη. Αυτό το στοιχείο για εμένα ήταν πολύ σημαντικό για να δω πώς θα αποδώσω αυτό το ρόλο. Δηλαδή είναι από τους λίγους ρόλους στη ζωή μου που ήθελα να σχολιάσω λίγο αρνητικά, λαμβάνοντας υπόψη όλο αυτό το κοινωνικοπολιτικό που γίνεται και με την άνοδο της Χρυσής Αυγής. Δεν προσπάθησα να δικαιολογήσω τον ήρωα της παράστασης αυτής, ήθελα λίγο να τον γελοιοποιήσω.

Επομένως μέσα από τη συμμετοχή σας και μέσα από αυτό το ρόλο επιδιώκετε να καυτηριάσετε κάποια πράγματα στο κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι;

Το έργο από μόνο του σχολιάζει. Είναι ένα βαθειά αντιεξουσιαστικό και αντιπολεμικό έργο και αυτά τα μηνύματα σε πρώτη ανάγνωση βγαίνουν προς το κοινό. Βέβαια είναι και φως φανάρι ότι εγκαθιδρύεται ο φασισμός και η τυραννία από μια γυναίκα. Σε εξέλιξη της Ορέστειας θα λέγαμε ότι αυτό έχει γίνει για να φτάσουμε στη Δημοκρατία. Μετά είναι οι Χοηφόροι και οι Ευμενίδες. Στις Ευμενίδες λοιπόν εγκαθιδρύεται ο Άρειος Πάγος και εκεί τελειώνει αυτή η τραγωδία με τη Δημοκρατία. Οπότε, ο Αισχύλος έχει μια εξέλιξη πάνω σε αυτό, απλώς το δικό μας έργο τελειώνει με την τυραννία.

Μήπως όμως το έργο στο σημερινό του ανέβασμα με την εγκαθίδρυση-όπως είπατε-της τυραννίας θέλει να μας δείξει ότι και σήμερα εκλείπει η Δημοκρατία;

Ναι ακριβώς. Ξέρετε ο χορός στο έργο καταλαβαίνει τα πάντα. Αν ταυτίσουμε το χορό με το λαό μπορούμε να πούμε ότι υποδηλώνει αυτό που μας συμβαίνει σήμερα. Δηλαδή, βλέπουμε να εγκαθίσταται η Χούντα-και δεν εννοώ μόνο τη Χρυσή Αυγή, αλλά όλο αυτό που συμβαίνει-και όλο αυτό το πράγμα να το καταλαβαίνει ο λαός, να το σχολιάζει αλλά να μην μπορεί να αντιδράσει.

Ποια είναι η μορφή αντίδρασης που μπορούμε να αναπτύξουμε ως πολίτες, ουτοσώστε να αποκαταστήσουμε ως ένα βαθμό τη Δημοκρατία και τη Δικαιοσύνη, αξίες που βλέπουμε ότι υπάρχουν και στον «Αγαμέμνονα»;

Πρέπει να κάνουμε καταρχήν πολλή δουλειά με τον εαυτό μας και μετά να το δούμε αυτό το κομμάτι. Είμαστε ακόμα πολύ ζαλισμένοι και μπερδεμένοι με τα πράγματα. Θέλει χρόνο να γίνει μια τέτοια αλλαγή και να πάρουμε στα χέρια μας την κατάσταση. Ειλικρινά δεν ξέρω ποιος είναι ο τρόπος της αντίδρασης. Ενδεικτικά, βλέπουμε τι έγινε και με τους Αγανακτισμένους. Είχαν συγκεντρωθεί τότε 1 εκατ. πολίτες αλλά δεν άλλαξε κάτι. Το σύστημα προβλέπει αυτή την κατάσταση, ξέρει τι θα κάνει και πώς θα αντιδράσει. Οπότε, το μόνο για το οποίο είμαι σίγουρος είναι ότι πρέπει να αλλάξουμε εμείς σαν μονάδες και μετά αν συμβεί αυτό ίσως κάτι παραπάνω να μπορεί να γίνει.

Πολύ συχνά στις τραγωδίες βλέπουμε την ύβρη που έρχεται ως θεία τιμωρία στην ανθρώπινη αλαζονεία. Υπάρχει εφαρμογή αυτής της αρχαίας ιδέας στη σημερινή εποχή;

Εμείς αυτό που βλέπουμε είναι ότι άνθρωποι που είναι μέσα στην ύβρη με πρώτους τους πολιτικούς δεν τιμωρούνται. Πραγματικά δεν ξέρω ποια είναι η τιμωρία. Δεν νομίζω ότι θα τους τιμωρήσει κανείς και βλέπουμε ότι οι άνθρωποι αυτοί προσπαθούν να μας γεμίσουν ενοχές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Πάγκαλος που βγήκε και είπε ότι «Μαζί τα Φάγαμε»! Θέλουν να γεμίσουν τύψεις τον κόσμο για όλο αυτό που έχει γίνει. Είναι όπως τα πρόβατα που τα βάζεις σε ένα λιβάδι και τους λες να φάνε και μετά γυρνάς και τους λες ότι φταίνε κι όλας! Αυτοί μας άνοιξαν την πόρτα και εμείς είμαστε τα πρόβατα!

Τι έχετε κρατήσει ως εφόδιο από τις συμμετοχές σας σε μια πληθώρα κλασσικών και αρχαίων έργων όπως είναι: «Το Λεωφορείον ο Πόθος» σε σκηνοθεσία Αντώνη Καλογρίδη, «Ο Ματωμένος Γάμος», «Θεσμοφοριάζουσες» κ.α;

Καταρχήν, μέσα από αυτά τα έργα μπορώ να κατανοήσω πράγματα του εαυτού μου. Επιπλέον, θεωρώ πολύ σημαντική την επαφή μου με τους ανθρώπους που συνεργάζομαι, όπως είναι η Πέμυ Ζούνη, ο Νικήτας Τσακίρογλου, η Αντιγόνη Βαλάκου οι σκηνοθέτες μου όπως ο Ιορδανίδης, η Καραμπέτη και ο Χατζησάββας. Εμένα ο στόχος μου είναι κάθε παράσταση που κάνω να με πάει ένα βήμα παραπάνω στην Τέχνη μου. Η Καριοφυλλιά Καραμπέτη και ο Μηνάς Χατζησάββας με τους οποίους είμαι τώρα είναι άνθρωποι εξαιρετικής ποιότητας, είναι δάσκαλοι και όχι μόνο στη σκηνή αλλά και στη ζωή. Αυτό εμένα με κάνει καλύτερο και ως άνθρωπο και ως καλλιτέχνη.

Έχετε αναφερθεί ιδιαίτερα σε συνέντευξή σας για τη συνεργασία σας με την Άννα Συνοδινού. Θεωρείτε ότι ήταν καθοριστική στις αρχές της καριέρας σας;

Με την κ. Συνοδινού συνεργαστήκαμε όταν ήμουν ακόμα στη σχολή και έμεινα 3-4 χρόνια κοντά της. Ήταν ένα Πανεπιστήμιο για εμένα πάνω στην Αρχαία Τραγωδία. Δουλεύαμε μαζί στα αρχαία τις Ευμενήδες και κάναμε έξι μήνες ανάλυση με καθηγητές πανεπιστημίων για να δούμε το κείμενο λέξη προς λέξη. Ήταν μια προσέγγιση εντελώς κλασσική και η έρευνά μας ήταν το πώς ανέβαινε η τραγωδία στην αρχαία Ελλάδα. Όλη αυτή η κλασσική παιδεία που πήρα από εκείνη πάνω στην τραγωδία είναι ένα τεράστιο εφόδιο.

Εκτός από το θέατρο έχετε παρουσιαστεί και στον κινηματογράφο, αλλά και στην τηλεόραση. Από τις πιο γνωστές τηλεοπτικές σας εμφανίσεις είναι στα «Μυστικά της Εδέμ». Ζώντας εκ των έσω το τηλεοπτικό κλίμα πιστεύετε ότι πάσχει η τηλεόραση σήμερα;

Πιστεύω ότι δεν υπάρχει ελληνική τηλεόραση σήμερα, δεν υπάρχουν ελληνικά σίριαλ. Δεν αναφέρομαι μόνο στα τούρκικα, αλλά στο γεγονός ότι οι επιχειρηματίες είδαν ότι βολεύονται με αυτή την κατάσταση, αφήνοντας απλήρωτους πολλούς ηθοποιούς. Παρόμοια, ταινίες δεν γίνονται και όποιες γίνονται είναι σε μορφή κολεκτίβας, δεν πληρώνεται κανένας και μόνο αν πάει καλά η ταινία και αν κάνει εισιτήρια θα πληρωθούν. Όσον αφορά την τηλεόραση, εγώ την πέτυχα πάνω που άρχισε να διαλύεται. Τα «Μυστικά της Εδέμ» ήταν μια ιδιαίτερη περίπτωση, κάτι σαν άσκηση για εμένα και πέρασα πάρα πολύ καλά. Ήταν πολύ γρήγοροι οι ρυθμοί, που σημαίνει ότι έπρεπε να είμαι πολύ ευέλικτος, αλλά ήταν μια παραγωγή με καλό σενάριο και δεν έχω μετανιώσει καθόλου. Το έκανα και μου έδωσε και αρκετά χρήματα για να μπορώ να κάνω στο θέατρο αυτό που ήθελα.

Μιλώντας για το τηλεοπτικό κλίμα θα λέγαμε ότι είναι αποτέλεσμα και αυτό της οικονομικής κρίσης. Ποια η άποψή σας για την κρίση, μπόρα είναι και θα περάσει λέτε;

Δεν ξέρω αν θα περάσει γρήγορα. Δεν ξέρω αν αυτή η κρίση υπάρχει ή είναι ένα πράγμα που το έχουμε φτιάξει εμείς. Προφανώς υπάρχει, αλλά θεωρώ ότι υπάρχει κυρίως η σκοπιμότητα όλης αυτής της ιστορίας. Είναι ένας πόλεμος που έχει ξεκινήσει, αλλά δεν ξέρω αν είναι στην αρχή, στη μέση ή στο τέλος του.

Βλέπουμε όμως τα αποτελέσματα της οικονομικής κρίσης και στον κλάδο των ηθοποιών. Ποιες είναι οι δυσκολίες που συναντάτε στον αγώνα επιβίωσης;

Πέρυσι το χειμώνα δεν είχα δουλειά και μαζί με δυο φίλους: Τον Παναγιώτη Σούλη και τη Φαίη Τζήμα βρήκαμε μια παλιά αποθήκη στο Βοτανικό, τη νοικιάσαμε με πολύ λίγα χρήματα και φτιάξαμε ένα χώρο για να μπορούμε να εκφραστούμε, να μιλήσουμε και να τοποθετηθούμε σε όλα αυτά που συμβαίνουν. Πάνω από όλα είναι η ανάγκη μας για έκφραση που μας ωθεί να κάνουμε αυτή τη δουλειά. Θεωρώ ότι μπορούμε να εμπνευστούμε από όλο αυτό που συμβαίνει και οι νέοι δεν έχουμε καμία δικαιολογία μπροστά στους παλαιότερους που πέρασαν εποχές κρίσης και πολέμου, με τόσα ερεθίσματα γύρω μας να μην κάνουμε Τέχνη. Το βιοποριστικό κομμάτι είναι πολύ δύσκολο. Εγώ είμαι τυχερός από την άποψη ότι αυτή τη στιγμή βρίσκομαι σε μια δουλειά που πάει πάρα πολύ καλά. Δέκα χρόνια τώρα ζω από αυτή τη δουλειά, δεν έχω κάνει κάτι άλλο. Ελπίζω να συνεχίσω έτσι, αλλά είναι πάρα πολύ δύσκολο.

Μιλήσατε ιδιαίτερα για τη δημιουργία Τέχνης. Ποιος είναι ο ρόλος της Τέχνης σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς;

Το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να αφυπνίσει συνειδήσεις, δεν μπορεί να κάνει επανάσταση. Όλοι βλέπουν την Αντιγόνη και όλοι ταυτίζονται μαζί της, τη χειροκροτούν που μάχεται με την εξουσία και βγαίνοντας από το θέατρο γίνονται όλοι Κρέοντες! Θέλω να πω πως το θέατρο δεν μπορεί να κάνει καμιά αλλαγή. «Κάνουμε θέατρο για την ψυχή μας», όπως έλεγε ο Κουν και μετά για τον κόσμο και αν κάποια στιγμή είναι ανοιχτός να δεχτεί τα μηνύματα μέσα του και να αλλάξει κάτι, θα είναι ένα καλό ξεκίνημα.

Είπατε πως πολλοί γίνονται Κρέοντες παρακολουθώντας την Αντιγόνη. Θα μπορούσαμε ομοίως να πούμε, ότι οι Έλληνες κουβαλάμε μέσα μας μια Κλυταιμνήστρα, έναν Αίγισθο, έναν Αγαμέμνονα;

Βεβαίως. Αυτοί οι ήρωες είναι αρχέτυπα. Κάθε ένας συμβολίζει και κάτι: Ο Αγαμέμνονας την εξουσία, ο Κρέοντας την αλαζονεία. Υπάρχουν αυτοί οι άνθρωποι και τώρα. Είναι πολύ εύκολο να ταυτίσεις αυτούς τους ήρωες με σημερινούς πολιτικούς, αλλά και με ανθρώπους της καθημερινότητας που δεν έχουν τόση μεγάλη εξουσία… και εκείνοι μπορούν να γίνουν Κρέοντες και Αγαμέμνονες!