Fission: Σχέση ή σχάση, ή αλλιώς… να ζει κανείς ή να μη ζει;

Κριτική της Φωτεινής Παπαδάκη

Στην πυρηνική φυσική είναι η διάσπαση του ατόμου, στην ψυχολογία είναι η ερωτική απομόνωση, ο χωρισμός.  

Στη μεταφυσική είναι η απόσχιση του «εγώ» από το όλον. Με μια λέξη η «σχάση», είναι ο κεντρικός άξονας γύρω από τον οποίο στήνονται τα τέσσερα πρόσωπα του έργου...

Ο Γαβριήλ Σφαιρόπουλος δημιουργεί δυο ζευγάρια υποκριτών, που συμπλέκονται και αλληλοσυμπληρώνονται με έναν μυστικό-υπόγειο τρόπο.

Σχέση ή σχάση; Είναι το ερώτημα που φαίνεται να βασανίζει τον συγγραφέα. Αν σκεφτούμε ότι σχέση είναι η σύνδεση του ατόμου, είτε ψυχική είτε συναισθηματική με το περιβάλλον, δηλαδή η ίδια η ζωή και ακολούθως σχάση η διάσπαση από τον εξωτερικό χώρο, ο θάνατος, μπορούμε να πούμε ότι το ερώτημα που αρχικά θέσαμε μεταφράζεται στο σαιξπηρικό «να ζει κανείς ή να μη ζει;»

Οι δυο κεντρικοί ήρωες: Αχιλλέας και Ναταλία συναντώνται σε ένα «νεκρό» χωροχρόνο για να μετατρέψουν τη σχάση σε σχέση δίνοντάς της νέους κανόνες, έχοντας αναγνωρίσει τα σφάλματα του παρελθόντος, που οδήγησαν σε ασθένεια και εντέλει σε θάνατο τη σχέση τους και τους ίδιους.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο ρόλος δυο άλλων προσώπων, ο οποίος ερμηνεύεται με δυο τρόπους: Είναι είτε τα alter ego των δυο βασικών ηρώων, είτε τα «καρκινώματα» ή αλλιώς τα ασθενικά σημεία της ψυχής της Ναταλίας και του Αχιλλέα που παίρνουν ανθρώπινη μορφή. Έτσι, μόνο όταν τα δυο κεντρικά πρόσωπα καταφέρνουν να ξεπεράσουν το «εγώ» τους, τα ασθενικά όντα εξαφανίζονται από τη ζωή τους.

Ο Γαβριήλ Σφαιρόπουλος, νέος και ταλαντούχος παίρνει το ρίσκο να υπηρετήσει τρεις ρόλους: Του συγγραφέα, του σκηνοθέτη και του ηθοποιού και παρά το νεαρό της ηλικίας του καταφέρνει να δημιουργήσει και να στήσει ένα ψυχολογικό δράμα με στοιχεία σουρεαλιστικά, σαιξπηρικά, αλλά και γκροτέσκο.

Η ψυχική και ψυχοσωματική σχέση δυο ανθρώπων, το «παιχνίδι» ανάμεσα σε σχέση και σχάση, δείχνουν τις φυσικές και μεταφυσικές αντίστοιχα ανησυχίες του ίδιου του συγγραφέα και την ανάγκη του να τους μεταφράσει θεατρικά. Πέρα από ένα ψυχολογικό δράμα, θα λέγαμε πως πρόκειται για ένα ερευνητικό έργο, που αναζητάει τη «χρυσή τομή» στη συμπόρευση δυο όντων, δυο ανθρωπίνων ψυχών.

Αν και το έργο δείχνει να είναι πλασμένο για τη μεταφορά του στον κινηματογράφο, ωστόσο έχει ενδιαφέρον η προσαρμογή του στο θεατρικό σανίδι.

Αυτό που ήθελε λίγη μεγαλύτερη προσοχή είναι οι στιγμές, κατά τις οποίες οι τέσσερις ήρωες συνομιλούν μυστικά επί σκηνής καθώς και εκείνες στις οποίες τα άτομα δείχνουν να αποσχίζονται από το όλον και να μετατρέπονται είτε σε μαριονέτες είτε σε ψυχικώς πάσχοντα άτομα. Σε αρκετά σημεία ο θεατής δεν καταφέρνει να ακολουθήσει τη γρήγορη εναλλαγή των γεγονότων και ως εκ τούτου δημιουργούνται νοηματικά κενά.

Παράλληλα, οι ερωτικές σκηνές θα μπορούσαν να είναι λιγότερο «ωμές», για να μπορεί να περάσει στο κοινό καλύτερα αυτή η εσωτερική επικοινωνία των προσώπων. Άλλωστε, μην ξεχνάμε ότι στο θέατρο η ερωτική επαφή μπορεί να υποδηλωθεί με ποικίλους τρόπους, χωρίς απαραίτητα να δίνεται ξεκάθαρα η εικόνα της επί σκηνής.

Οι ηθοποιοί στέκονται ικανοποιητικά ως προς την ερμηνεία τους. Ιδιαίτερα ξεχωρίζει η Θάλεια Χαραρά, με το εμβληματικό παρουσιαστικό και τη βροντερή φωνή της , η οποία επιτελεί αριστοτεχνικά το ρόλο της Ανθής, ή αλλιώς της συνείδησης. Η ηρωίδα συνομιλεί και θέτει προβληματισμούς στη Ναταλία. Η Ανθή εν ολίγοις είναι η ψυχή που αποσχίζεται από το σώμα της κεντρικής ηρωίδας.

Ο χρόνος και εδώ παίζει σημαντικό ρόλο και αποτυπώνεται με έναν ευφυή σκηνοθετικά τρόπο: Η κ. Χαραρά κινείται κυκλικά γύρω από την ηθοποιό που υποδύεται τη Ναταλία, ενώ παράλληλα της «ψιθυρίζει» . Το σώμα της ηθοποιού λειτουργεί όπως οι δείκτες του ρολογιού με τη διαφορά ότι δεν κινείται πάντα με τον ίδιο ρυθμό, αλλά ξεκινάει αργά και μετά επιταχύνει. Σαφώς η διάθεση του σκηνοθέτη είναι να αποτυπώσει την «αδιατάρακτη» ροή του χρόνου.

Το ομώνυμο τραγούδι «Ταξιδιώτες ψυχής» σε στίχους και μουσική Παντελή Μακρή παίρνει πνοή με την πρωτότυπη μουσική σύνθεση της Ερασμίας Τσίπρα και υπηρετεί πιστά το ύφος του έργου. Τα κοστούμια της Μάγιας Τσόπελα είναι λιτά, ενώ οι φωτισμοί ακολουθούν κατά πόδας τη ψυχοσωματική μετάπτωση των ηρώων.

Η μόνωση, η μοναξιά και η απομόνωση είναι καταδικασμένες στην ανυπαρξία, στη μη μονιμότητα και στο θάνατο. Αυτή είναι η σχάση: η αναίρεση της σχέσης, η άρνηση της ζωής, η απάρνηση της ύπαρξης που σημαίνεται στη συνύπαρξη.

Ταυτότητα παράστασης:

Στο Θέατρο της Ημέρας

Κείμενο-Σκηνοθεσία: Γαβριήλ Σφαιρόπουλος Ερμηνεύουν: Γαβριήλ Σφαιρόπουλος, Μαρία Μπάεβα, Θάλεια Χαραρά, Βίκυ Πεντεδέκα, Παναγιώτης Μπενέκος Κοστούμια: Μάγια Τσόπελα. Χορογραφίες: Χριστίνα Βασιλοπούλου Φωτογραφίες: Αφροδίτη Λογαρά