Φωτογραφίες ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΣΠΗΛΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ
«Είμαστε άνθρωποι που μπορούμε να γίνουμε αιτία στα πράγματα, να πάρουμε τη ζωή στα χέρια μας και να τους πούμε όχι». Ένα βροντερό όχι με το ευγενικό παρουσιαστικό και την σίγουρη φωνή του ύψωσε ο Θωμάς Κινδύνης, θέλοντας να στείλει ένα μήνυμα στους Έλληνες, στους καλλιτέχνες, στους πολιτικούς, μα πάνω από όλα στον ίδιο τον άνθρωπο...
Ο αξιόλογος ηθοποιός, μουσικοπαιδαγωγός, θιασάρχης, σκηνοθέτης και χορογράφος χρησιμοποιώντας πολλές φορές τη φωνή του Στόκμαν, στο έργο του Ίψεν, «Ένας εχθρός του λαού», μίλησε έξω από τα δόντια για τα προβλήματα που ταλανίζουν την ελληνική κοινωνία, την παιδεία, τη θρησκεία και τον πολιτισμό, που όπως είπε είναι ανύπαρκτος, καθώς και για τη Χρυσή Αυγή, την οποία χαρακτήρισε… βόθρο και «σκουλήκια» που αναπτύσσονται εκεί που υπάρχει κενό.
«Ένας εχθρός του λαού». Το σπουδαίο έργο του Ερρίκου Ίψεν ανεβαίνει από τις 8 Φεβρουαρίου στον Πολυχώρο «Μορφές Έκφρασης», λόγω της επικαιρότητας έχετε πει. Είναι η πρώτη επιλογή σε μεγάλα θέατρα της Αμερικής και της Ευρώπης. Τι μπορεί να προσφέρει πιστεύετε στο πάσχων ελληνικό κοινό;
Μπορεί να είναι ένα έργο που γράφτηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, αλλά φαίνεται ότι η λαμογιά, η διαφθορά, η πτώση των αρχών και των αξιών είναι διαχρονική. Έχει να κάνει με όλες αυτές τις φθορές που έχει υποστεί ο πολιτισμός, το περιβάλλον και οι άνθρωποι, οι οποίοι εθελοτυφλούν και όχι μόνο επιτρέπουν να γίνονται αυτά, αλλά συνηγορούν στο να αυξηθούν όλες αυτές οι διαφθορές, οι μολύνσεις του περιβάλλοντος, η εξαθλίωση του κόσμου από τα υπερκέρδη και την υπερεκμετάλλευση. Στο έργο του Ίψεν, η φωνή των λίγων που προσπαθούν να βοηθήσουν να χτιστεί επιτέλους αυτός ο πολιτισμός, σταματάει στις δολοπλοκίες, οι οποίες μετατρέπουν αυτό τον άνθρωπο που τους λέει την αλήθεια σε έναν εχθρό του λαού.
Στο έργο παρουσιάζονται, όπως είπατε, η προσπάθεια αποκάλυψης της αλήθειας, η κοινωνική διαφθορά και το παρασκήνιο της πολιτικής ηγεσίας. Τι αντίκρισμα έχουν αυτά τα στοιχεία στην ελληνική πραγματικότητα;
Νομίζω ότι ζούμε στο κέντρο αυτής της μικροπολιτικής και των συμφερόντων. Πάντοτε ήταν έτσι τα πράγματα, απλώς τώρα αυτοί οι άνθρωποι αποκαλύπτονται, γιατί το οικονομικό αντίβαρο δεν τους επιτρέπει να καλύπτονται, όπως καλυπτόντουσαν σε άλλες δεκαετίες. Έτσι, το έργο αυτό μιλάει για τους πολιτικούς του σήμερα, τη διαφθορά του σήμερα, αλλά μιλάει και για κάτι πιο ελπιδοφόρο. Όταν ο άνθρωπος πάψει να δέχεται όλη αυτή τη βλακεία, όταν πάψει να συνηγορεί και να άγεται και να φέρεται τότε υπάρχει ελπίδα και η ελπίδα είναι στα παιδιά.
Έχετε δώσει ιδιαίτερη έμφαση στο παιδικό θέατρο. Πρόσφατα ανεβάσατε και τα «Χριστουγεννιάσματα και Καλαντίσματα» σε σκηνοθεσία δική σας. Ποιες είναι οι ευεργετικές ικανότητες του θεάτρου στα παιδιά;
Ένα παιδί είναι πάρα πολύ δεκτικό και ευάλωτο στο να υποστεί επηρεασμούς. Για αυτό εμείς οι καλλιτέχνες οφείλουμε να έχουμε καλό αντίκτυπο πάνω τους. Έτσι λοιπόν, σκεφτήκαμε ότι αν ευαισθητοποιήσουμε αυτές τις ψυχούλες είτε με την εκπαίδευση, είτε με καλό παιδικό θέατρο, το παιδί θα αποκτήσει ομορφιά στη ζωή του και παιχνίδι. Και το περσινό μας έργο, που κράτησε τρία χρόνια «ο Πουλτσινέλα και το γελαστό μας δάσος», είχε το μήνυμα ότι η αγάπη, το γέλιο, η χαρά και το να αγνοείς το κακό μπορεί να φέρει μια συνεχή ευτυχία.
Πιστεύετε ότι η ζωή των παιδιών τείνει να γίνει ζοφερή, αφού ζοφερό είναι και το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνουν ή τα παιδιά μπορούν και γεμίζουν με χρώμα τα πάντα γύρω τους;
Τα παιδιά δεν είναι τίποτα άλλο παρά άνθρωποι με μικρό σώμα. Τα ίδια πράγματα που στραπατσάρουν τους μεγάλους δυστυχώς στραπατσάρουν και τα παιδιά. Όση διάθεση και χαμόγελο κι αν έχουν τρώνε μεγάλο τράκο. Οφείλουμε να τα προστατέψουμε και να τα αγκαλιάσουμε. Συνεχίζουμε την προσπάθειά μας για να μπορούμε να προσφέρουμε εκπαίδευση καλλιτεχνική, αλλά κυρίως ηθική εκπαίδευση σε κάθε παιδί.
«Από σήμερα θα σας μάθω τι μπορεί να κάνει ένας ελεύθερος άνθρωπος», λέει στο έργο ο Στόκμαν. Κατά τη γνώμη σας τι οφείλει να κάνει ένας ελεύθερος άνθρωπος;
Να ξεμπροστιάζει όλη αυτή την απάτη και να λέει την αλήθεια και να την υπερασπίζεται μέχρι τελευταίας ρανίδος με οποιοδήποτε κόστος. Ο Θωμάς Στόκμαν, στο έργο, έχει ένα φοβερό αντίκτυπο στον εαυτό του. Διαλύει την οικογένειά του σχεδόν, την καταδικάζουν σε πείνα, τους παίρνουν την πελατεία του γιατρού, τους αφήνουν χωρίς σπίτι, χωρίς τόπο και εκείνος λέει «όχι, εδώ θα μείνουμε, εδώ είναι ο τόπος μου, εδώ είναι η χώρα μου, εδώ θα δοθεί η μάχη και εδώ θα νικήσω».
Υπάρχει όμως περιθώριο στους Έλληνες να ζήσουν ελεύθερα σε μια ανελεύθερη ουσιαστικά κοινωνία;
Η κοινωνία είμαστε εμείς. Λέει χαρακτηριστικά ο Ίψεν σε ένα σημείο με τη χαρακτηριστική φωνή του Στόκμαν: «Όχλος είναι αυτός που αναμασά αυτά που του δίνουν έτοιμα και δεν έχει ποτέ διαφορετική γνώμη, από εκείνη των ιθυνόντων». Όχλος είναι αυτός που ανέχεται τους κλέφτες, τους καιροσκόπους, τους απατεώνες και τα ύποπτα συμφέρονται να «χορεύουν» πάνω στην πλάτη του. Οπότε αυτό που έχουμε να κάνουμε είναι να πάψουμε να θεωρούμε τους εαυτούς μας όχλο. Είμαστε άνθρωποι που μπορούμε να γίνουμε αιτία στα πράγματα, να πάρουμε τη ζωή στα χέρια μας και να τους πούμε όχι.
Το έργο του Ίψεν, όπως και η Ηλέκτρα του Σοφοκλή, που είχατε ανεβάσει το καλοκαίρι του 2012, είναι έργα όψιμα. Υπάρχουν πολλά πολιτικά μήνυμα σε αυτά. Το σημερινό πολιτικό γίγνεσθαι έχει εισχωρήσει στις ίνες της Τέχνης ή η Τέχνη αντιστέκεται σθεναρά και έχει μείνει ανεπηρέαστη ως ένα βαθμό;
Αντιστέκεται η Τέχνη, αυτός είναι και ο ρόλος της, να ξεμπροστιάζει και να δίνει μηνύματα, έτσι ώστε να μπορεί να δίνει αισθητική στον κόσμο, όχι να κάνει διδασκαλία, ούτε πολιτική. Η αισθητική είναι ένα ανώτατο συναίσθημα, δίνει ελπίδα στον άνθρωπο. Εγώ ανέβασα την Ηλέκτρα το καλοκαίρι, μια παράσταση άκρως κλασσική με μια σχολή του Δημήτρη Ροντίρη, του οποίου ήμουν μαθητής και διατηρώ αυτή τη σχολή ακραιφνώς και είδα ότι αυτό που συγκίνησε τον κόσμο πέρα από το μήνυμα που πέρασε∙ μιας γυναίκας, η οποία αντιστέκεται και λέει όχι στη διαφθορά και εκείνη, ήταν η αισθητική, γιατί η αισθητική είναι ελπίδα.
Ποια είναι η γνώμη σας για την πολιτική κατάσταση, τις συνεχείς κομματικές κόντρες, την ξύλινη γλώσσα των πολιτικών και τους νόμους που έχουν κατακρεουργήσει το εργατικό δίκαιο;
Θα χρησιμοποιήσω τον Ίψεν για να σας μιλήσω. Λέει σε ένα σημείο στη γυναίκα του: «Το ότι μου φέρθηκαν άσχημα Κατερίνα δεν είναι το χειρότερο. Το χειρότερο είναι ότι οι άνθρωποι της μικρής μας πόλης έχουν υποδουλωθεί στα κόμματα και τα κόμματα στην μικροπολιτική και στα συμφέροντα». Αυτό γίνεται σήμερα, τα συμφέροντα κυριαρχούν Τους ενδιαφέρει μόνο πώς θα πάρουν ψήφο, μόνο πώς θα κατακρεουργήσουν κάποιες φωνές ίσως και μηδαμινές που θέλουν να φωνάξουν και να πουν την αλήθεια.
Επομένως λέτε ότι εμείς οι πολίτες συντηρούμε αυτό το σάθρο πολιτικό σύστημα…
Ο καθένας με τον δικό του τρόπο και αυτός μπορεί να είναι ο τρόπος με τον οποίο κάνει τη δουλειά του, που δέχεται να γίνει ένας δημόσιος υπάλληλος, με την έννοια του να λουφάρει, οπότε είναι υπαίτιος σε όλη αυτή τη διαδικασία. Αυτός ο οποίος δέχεται να έχει πάντα τη συμπαράσταση του θείου από την Κορώνη, με τα διάφορα μέσα, αυτός που λέει ότι «δεν βαριέσαι εγώ θα βγάλω το φίδι από την τρύπα;» Μπορεί όλες αυτές να μας φαίνονται μικροανοχές σε σχέση με τις μεγάλες κομπίνες βέβαια, αλλά εμείς επειδή αποτελούμε μια συμπαγή πλειοψηφία έχουμε το μερίδιο ευθύνης μας όταν αδιαφορούμε, συμβιβαζόμαστε και προσπαθούμε να τα κουτσοβολέψουμε.
Βλέποντας το περιβάλλον στη Βουλή, κρίνετε ότι δικαίως κατέλαβαν θέση στο κοινοβούλιο ακραία κόμματα, όπως είναι η Χρυσή Αυγή;
Πιστεύω ακράδαντα πως όταν δημιουργείς κενό, είναι ο νόμος τη φυσικής αυτός, θα καλυφθεί. Αφήσαμε πολλά κενά στην κοινωνική και πολιτική μας ζωή και είναι λογικό να έρθουν να καλυφθούν από ακραίες καταστάσεις που υπόσχονται. Όταν αφήνεις κοινωνικά, πολιτικά, οικονομικά και πνευματικά κενά θα καλυφθούν με βόθρο!
Πιστεύετε ότι η Χρυσή Αυγή θα παραμείνει για πολύ στην εξουσία ή μόδα είναι και θα περάσει; Αναμφίβολα βρίσκει αντίκρισμα σε ένα μεγάλο ποσοστό κόσμου, που είναι αγανακτισμένοι
Ε εντάξει δεν πάει παραπάνω από 7-10%. Αυτοί οι αγανακτισμένοι είναι τα χαμηλά στρώματα του λαού που όπου τους περιποιούνται εκεί πηγαίνουν. Αυτό που βλέπω είναι ότι από τα παλιά χρόνια μέχρι και σήμερα έχουμε τα ίδια φαινόμενα. Όταν αφήνεις χώρο, τα σκουλήκια βρίσκουν τον τρόπο να καλλιεργηθούν!
Ποιος είναι ο εχθρός του λαού, μήπως είναι ο ίδιος ο λαός τελικά;
Πιστεύω ότι γενικά λαός δεν υπάρχει. Υπάρχουν άνθρωποι και ο άνθρωπος είναι πνευματικό ον. Ως πνευματικό ον οφείλει να καλλιεργηθεί, να συνεργαστεί, να επικοινωνήσει, να συγκινηθεί. Αυτό ονομάζω εγώ λαό, αλλά γενικώς μέσα στο λαό είναι και ο όχλος, έρπει και συμφύρεται παντού γύρω μας.
Είστε ηθοποιός, μουσικοπαιδαγωγός, σκηνοθέτης και χορογράφος. Τι στοιχεία έχετε κρατήσει από όλες αυτές τις εμπειρίες σας και πόσο σας βοήθησαν στην πορεία σας;
Εγώ άρχισα σαφώς ως ηθοποιός. Είχα την τύχη να είμαι από τα 17,5 μου χρόνια μαζί με τον μεγάλο δάσκαλο, Δημήτρη Ροντίρη, στο πλάι του οποίου έμεινα 11 χρόνια και εκείνος μου έδωσε να καταλάβω ότι το θέατρο δεν είναι μια Τέχνη μόνη της. Είναι ένα πάντρεμα μουσικής και κίνησης. Έτσι, σπούδασα μουσική, κίνηση, περισσότερο έκλινα προς την παραδοσιακή διαδικασία και διαπίστωσα πόσο ενωμένα είναι η κίνηση, ο λόγος και ο ρυθμός. Με αυτό τον τρόπο στράφηκα προς την εκπαίδευση και ήθελα να μυήσω τους νέους ανθρώπους πρώτα στην αρχαία ελληνική τραγωδία και στο μουσικοκινητικό σύστημα του Καρλόφ, το οποίο έχω σπουδάσει. Έτσι δημιουργήθηκαν το 1993 οι «Μορφές Έκφρασης» και φέτος κλείνουμε 20 χρόνια.
Σας έχουμε απολαύσει σε μια ευρεία γκάμα κλασσικού ρεπερτορίου όπως Αίαντα, Νεοπτόλαιμο, Αίγισθο, Ωκεανό στον Προμηθέα Δεσμώτη του Αισχύλου. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά σε αυτούς τους ρόλους που σας γοητεύουν;
Κυρίως τα έργα που με γοήτευσαν είναι αυτά που είχαν πλήρη αλλαγή από αυτό που είμαι εγώ. Ένα χαρακτηριστικό έργο που πραγματικά με ενέπνευσε πολύ ήταν «ο Δον Ζουάν» του Μολιέρου σε σκηνοθεσία Κοραή Δαμάτη, γιατί ήταν μια απίστευτη αλλαγή για εμένα, μια διαφορετική ιδιοσυγκρασία και στάση ζωής και φυσικά το έργο του Ίψεν που άπτεται πολύ της ιδεολογίας και της πορείας της ζωής μου και νιώθω ότι είναι ένας λόγος που τον έχω αρθρώσει εγώ.
Πιστεύετε ότι έχουμε αποτραβηχτεί από τον πολιτισμό; Αν ναι ποιοι παράγοντες μας έφεραν σε αυτό το σημείο;
Θεωρώ ότι δεν έχουμε πολιτισμό αυτή τη στιγμή. Είμαστε στην καρδιά της βαρβαρότητας. Οφείλουμε να δημιουργήσουμε έναν νέο πολιτισμό. Να έχετε υπόψη σας κάτι: Όταν ένας πολιτισμός πίπτει είναι γιατί χτυπιέται σε δυο βασικές κολώνες του: Η μια είναι η θρησκεία και η άλλη η οικογένεια. Η θρησκεία βάλλεται αυτή τη στιγμή και την χτυπάνε εδώ και δεκαετίες, λένε ότι είναι το όπιο του λαού. Η θρησκεία δεν είναι το όπιο, τα ιερατεία ναι. Ο άνθρωπος είναι βαθύτατα θρησκευόμενο ον. Αν θέλεις να του στερήσεις την πίστη του, έχεις έναν σκλάβο. Ο δεύτερος λόγος είναι η οικογένεια. Το 1895 στους δέκα γάμους είχαμε ένα διαζύγιο, το 1995 στους δυο γάμους είχαμε ένα διαζύγιο. Τώρα έχουμε 60% διαζύγια. Παντού υπάρχει μια εισβολή διάλυσης. Η παιδεία μας είναι ξερή. Βλέπω τον δεκάχρονο γιο μου, δεν μαθαίνουν τίποτα δημιουργικό στο σχολείο. Έχουν βάλει τα παιδιά σε ηλεκτρονικά μέσα. Έχει καταστραφεί η επικοινωνία. Να οι λόγοι, για τους οποίους έχει καταποντιστεί αυτός ο πρώην πολιτισμός.
Μιλήσατε για τη θρησκεία και τα ιερατεία. Δεν πιστεύετε στον κλήρο;
Δεν μου έχει δώσει και τίποτα για να τον πιστέψω. Εκτός από ανηθικότητα και αερολογίες και πολιτικάντικο λόγο. Υπάρχουν ιερωμένοι, οι οποίοι είναι αξιοσέβαστοι άνθρωποι, αλλά η δομή των ιερωμένων όχι μόνο εδώ και όχι μόνο σε αυτή την εποχή, κατέστρεφε τα πράγματα.
Λέτε χαρακτηριστικά σε παλαιότερη συνέντευξή σας ότι «έχει εγκαταληφθεί η γλώσσα και ότι έχει κακοποιηθεί η παράδοση». Σε τι βαθμό έχει συμβάλλει εν αγνοία του, ίσως και όχι, ο καλλιτέχνης και με ποιον τρόπο μπορεί να οδηγήσει την κοινωνία σε αυτό που ονομάζετε ανωτερότητα;
Όλα ξεκινάνε από την παιδεία. Όσον αφορά την παιδεία του ηθοποιού, θα έλεγα ότι δεν είναι καλή και αυτό όχι γιατί λείπουν άξιοι καλλιτέχνες και ταλαντούχοι ηθοποιοί που διδάσκουν. Ένας ηθοποιός εκτός από ταλέντο πρέπει να έχει και μέθοδο και γνώση επί της μεθόδου. Στις σχολές μας και στη γνώση μας είναι ένας αχταρμάς. Βγαίνουν άνθρωποι χωρίς να γνωρίζουν αρχαία ελληνική τραγωδία στις σχολές. Αυτό το συναντάω συνεχώς εγώ, που κάνω οντισιόν. Δεν εκπαιδεύονται σε θέματα επικοινωνίας. Μα η τέχνη είναι επικοινωνία. Εάν δεν εκπαιδευτεί σε αυτά ο καλλιτέχνης, θα βγει χωρίς όπλα και γίνεται έρμαιο τάσεων, απόψεων. Πραγματικά δημιουργούν αποβλάκωση στον κόσμο.
Μέσα σε όλο αυτό το συνονθύλευμα της διάβρωσης έρχεται να προστεθεί η οικονομική κρίση. Πόσο σας έχει επηρεάσει εσάς προσωπικά;
Όλους τους Έλληνες έχει επηρεάσει. Απλώς εγώ θα πω κάτι: Η καταστροφολογία των μέσων έχει τρομάξει τον κόσμο. Είναι πολύ φοβισμένοι όλοι. Θα σας πω ένα παράδειγμα: Μας είχε καλέσει ο δήμος του Αγ. Δημητρίου να πούμε τα κάλαντα στους δρόμους, να δώσουμε χαρά. Πέρυσι σταματούσαν και μας χαιρετούσαν, φέτος κοιτούσαν τρομαγμένοι. Σκεφτείτε: Ήταν η διαφορά ενός χρόνου! Δεν αγνοούμε την κρίση, αλλά οργανωνόμαστε καλύτερα και ίσως να χρειαστεί να δουλέψουμε και λίγο περισσότερο. Εμείς πάντως πάμε καλύτερα!
Πώς κρίνετε το περιβάλλον στην τηλεόραση, με την έφοδο και εδραίωση των τούρκικων σίριαλ;
Εγώ δεν βλέπω τηλεόραση. Εδώ δεν έβλεπα τα έργα στα οποία έπαιζα εγώ. Λίγο που είδα είναι μιας ποιότητας καθημερινών σαπουνόπερων. Πάντα οι σαπουνόπερες είχαν πέραση. Μην ξεχνάτε το «Τόλμη και Γοητεία» έχει θρέψει γενιές και γενιές και μιλάμε για μια ηλίθια αμερικανική σαπουνόπερα.
Ο Σουλεϊμάν για παράδειγμα είχε κατασφάξει τους Έλληνες. Παρόλα αυτά το ελληνικό τηλεοπτικό κοινό δείχνει ιδιαίτερη αγάπη στην ιστορία του…
Αφού ο ελληνικός λαός έχει άγνοια της ιστορίας του…
Ένα μήνυμα για τους νέους ανθρώπους;
Θα έλεγα στους νέους να μην συμφωνήσουν με όλο αυτό το πράγμα που γίνεται. Να πέσουν με τα μούτρα να μορφωθούν, να εκπαιδευτούν, να νιώσουν ότι έχουν καλλιέργεια μέσα τους και να προχωρήσουν μπροστά. Να γίνουν ελεύθεροι και τίμιοι άνθρωποι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου