Μαρία Αλιφέρη: Οι πολιτικοί να πάνε να πνιγούν όλοι μαζί

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΦΩΤΕΙΝΗ ΠΑΠΑΔΑΚΗ 

Φωτογραφίες: Ευαγγελία Σπηλιωτοπούλου

«Πηγαίνετε να βρείτε ένα κοριτσόπουλο που παίζει στο Εθνικό και έχει έναν προβολέα στο πρόσωπο», είχε πει κάποτε ο Διονύσης Φωτόπουλος για τη Μαρία Αλιφέρη...

, που τότε ήταν πρωτοετής της Δραματικής σχολής του Εθνικού Θεάτρου και ο παραγωγός της τηλεοπτικής σειράς Στησιχόρου 73 την εντόπισε πολύ εύκολα. Γιατί η Μαρία Αλιφέρη είναι ένα αυτόφωτο αστέρι, το φως που εκπέμπει, είναι η ίδια της η ψυχή.

Στη συνέντευξη που μας παραχώρησε η γυναίκα θρύλος της δεκαετίας ΄70-΄80, γέλασε, συγκινήθηκε, προβληματίστηκε και εξοργίστηκε. Γέλασε με τον εαυτό της, συγκινήθηκε αναφερόμενη στους καθηγητές της, προβληματίστηκε για την κατάσταση που επικρατεί γύρω μας και εξοργίστηκε με τους πολιτικούς, τους οποίους αποκάλεσε τέρατα και «συνωμότες των ξένων, που θέλουν να αφανίσουν τον πολιτισμό μας».

«Θανάσιμο παιχνίδι», ή «Εάν τότε» ή «Βρώμικα κόλπα». Έχουν δώσει πολλούς τίτλους κατά καιρούς στην παράσταση που πρωταγωνιστείτε για δεύτερη συνεχή χρονιά και ανεβαίνει στο Studio Κυψέλης. Πείτε μας λίγα λόγια για το έργο

Είναι ένα ψυχολογικό θρίλερ με σκληρό μαύρο χιούμορ. Θεωρείται από μεγάλους κριτικούς παγκοσμίως ισοδύναμο του «Σλουθ» και της «Ποντικοπαγίδας». Εγώ απλώς θα επιβεβαιώσω ότι στο είδος του είναι πραγματικά εξαιρετικό. Οι ανατροπές του, το ξάφνιασμά του, το μπλέξιμο του χιούμορ μέσα στις δύσκολες και ανατρεπτικές καταστάσεις που καλπάζουν. Είναι μια σύνθεση πραγματικά πολλών ειδών. Και εμείς οι ηθοποιοί κακά τα ψέματα δεν έχουμε πάντα τη δυνατότητα να πρωταγωνιστούμε σε τέτοια έργα.

Υποδύεστε την Καμίλ Ντάργκους, μια γυναίκα φιλόδοξη που έχει χτίσει την καριέρα της και παλεύει με τα φαντάσματα του παρελθόντος. Εσείς ως Μαρία έχετε εντοπίσει κάποια κοινά στοιχεία με την ηρωίδα;

Και ναι και όχι. Η Καμίλ κουβαλάει πολλούς «σκελετούς» στην ντουλάπα της και σιγά σιγά αποκαλύπτονται και βεβαίως είναι μια γυναίκα πολύ δυναμική που μπορεί να ξεπερνάει το οτιδήποτε και να περνάει παρακάτω. Εγώ δεν έχω «σκελετούς» στην ντουλάπα μου, με την έννοια ότι είναι ένα ζητούμενό μου από πολύ νωρίς στη ζωή μου τα δύσκολα, τα λάθη μου να τα ξεκαθαρίζω και με εμένα και με τους άλλους και να μην έχω σιδερένιες μπάλες στα πόδια μου. Εδώ λοιπόν είμαστε ανόμοιες. Όσον αφορά την αγωνιστικότητα, που υπάρχει παράλληλα στην Καμίλ, εκεί είμαστε ίδιες.

Σε κάποια σημεία του έργου η Καμίλ σαρκάζεται και αυτοσαρκάζεται. Είναι ακόμα ένα κοινό σας σημείο αυτό;

Ναι. «Αυτοαπορρίπτομαι» ακριβώς για να είναι το καλάμι μου παρκαρισμένο και να μην ξεχαστώ και ανέβω πάνω. Άρα δηλαδή και τα καλά και τα κακά μου τα προβάλλω με έναν τρόπο αυτοσαρκαστικό πάντα.

Ο τίτλος που έχει καθιερωθεί για το έργο είναι «Βρώμικα κόλπα». Έχετε εμπλακεί ποτέ σε… βρώμικα κόλπα;

Έχω κάνει λάθη και έχω δεχτεί προκλήσεις για «βρώμικα κόλπα», απλώς είναι η επιλογή μου να μην κρύψω τίποτα από αυτά, ούτε να φοβηθώ. Έχω διορθώσει ότι έχω μπορέσει από αυτά.

Μια πρωτοτυπία του έργου είναι το διάφανο τείχος που υπάρχει ανάμεσα στους θεατές και τους ηθοποιούς. Μήπως αυτό το τείχος λειτουργεί συμβολικά; Μήπως τελικά είναι η ηρωίδα εκείνη που υψώνει τείχη;

Η επιλογή του σκηνοθέτη που την βρίσκω εγώ και οι θεατές πολύ ευρηματική είναι να δώσει την αίσθηση ότι ο θεατής παρακολουθεί τα δρώμενα μέσα από την κλειδαρότρυπα σχεδόν. Δηλαδή αυτό είναι το διαμέρισμα της Καμίλ Ντάργκους και εκεί γίνονται οι αποκαλύψεις η μία μετά την άλλη, οι συγκρούσεις, οι ανατροπές. Αυτή η αίσθηση ότι είμαστε κλεισμένοι μέσα σε ένα δωμάτιο και από την άλλη βγαίνουν συνέχεια αποκαλύψεις βάζει σε μια ψυχολογική κατάσταση το θεατή που συμφέρει και υπηρετεί πολύ ωραία το έργο. Η Καμίλ σίγουρα έχει χτίσει κάστρα. Έχει ζήσει ότι έχει ζήσει, έχει κάνει και έχει υποστεί ότι έχει κάνει και σαφώς έχει υψώσει τείχη.

Εσείς έχετε υψώσει ποτέ τείχη;

Νεώτερη το έκανα επειδή εκτέθηκα πάρα πολύ νωρίς, πάρα πολύ απροετοίμαστη και πάρα πολύ ξαφνικά σε πολύ κόσμο. Δηλαδή από τη δραματική σχολή στο πρώτο έτος ήρθανε και με αρπάξανε στην κυριολεξία για να πρωταγωνιστήσω. Αυτό όσο κι αν φαίνεται ωραίο για μένα ήταν τρόμος, απλώς δεν το έδειξα και προσπαθούσα να μαζέψω ότι όπλα είχα για να παλέψω σε αυτή την αρένα. Τότε ίσως στις αρχές κλείστηκα στον εαυτό μου για να μαζέψω τα κομμάτια μου, για να οργανωθώ, για να εκπαιδευτώ, έκανα ένα κλείσιμο όχι όμως για να απομονώσω κάτι αλλά για να εξασκηθώ. Μετά ανοίχτηκα ξανά προς τα έξω, γιατί η δουλειά αυτή απαιτεί ένα άνοιγμα προς τους θεατές, γι΄ αυτό και καθαρίζω όλα τα ντουλάπια μου για να μπορώ όταν χαμογελάω και όταν μιλάω να είναι αληθινό και να είμαι άμεση και ευθύς και στη σκηνή και εκτός σκηνής.

Είστε μια γυναίκα που κρατάει χαμηλό προφίλ. Προτιμάτε να μην μιλάτε για την προσωπική σας ζωή, έχετε δηλώσει όμως πως δεν κάνατε παιδιά γιατί θα σας φαινόταν πολύ «στενός» ο ρόλος.

Πράγματι.  Θεωρώ ότι αν είχα ένα παιδί θα με απορροφούσε πάρα πολύ και δεν θα μπορούσα να βοηθήσω ή να παιδαγωγήσω ή να σταθώ δίπλα σε περισσότερα παιδιά που το ήθελα και εγώ από μικρή. Έχω παιδιά και έχω έτσι όπως ήθελα, πολλά όχι ένα. Δηλαδή, το μητρικό κομμάτι που είναι τεράστιο μέσα μου έχει εκδηλωθεί και εκδηλώνεται συνέχεια. Δεν μου λέει τίποτα όταν είναι δικό μου. Δεν πιστεύω ότι μου ανήκει και τίποτα ούτε καν ένα παιδί αν είχα.

Δεν βρέθηκαν στη ζωή σας άντρες που να σας κάνουν να πιστέψετε ότι θέλετε να κάνετε οικογένεια;

Δεν είναι θέμα άντρα, είμαι χορτάτη από αυτό. Έχω αγαπήσει πολύ και έχω αγαπηθεί. Όχι, είναι μια βαθύτερη υπαρξιακή επιλογή η δική μου.

Ο σκοπός του ανθρώπου πιστεύετε είναι να κάνει οικογένεια;

Ο σκοπός του ανθρώπου είναι να εκδηλώσει τη δημιουργικότητά του. Αν αυτό λέγεται οικογένεια, αν λέγεται να φτιάχνει καρέκλες, να παίζει θέατρο ή να είναι μουσικός, ότι κι αν λέγεται αρκεί να εκδηλώσει τη δημιουργικότητά του που αυτό είναι φύση σε όλους τους ανθρώπους. Είναι λάθος να προσωποποιούμε τι σημαίνει δημιουργικότητα.

Έχετε πει πως στις αρχές του ΄70 οι νέοι ηθοποιοί απαγορευόταν να εμφανίζονται στην τηλεόραση, υπήρχε ο φόβος να μην τους δεχτούν στο θέατρο, εσείς πώς το τολμήσατε;

Στο Εθνικό ειδικά τους έδιωχναν από τη σχολή και πολλούς πριν από εμένα τους είχαν διώξει, και ήταν μια σωστή αντίληψη αυτή, μην βγει έξω και παίξει, ενώ δεν έχει

ακόμα τα όπλα. Εγώ όμως δεν κολώνω πουθενά!

Θεωρείστε πρωτοπόρος, γιατί σπάσατε αυτό το φράγμα ουσιαστικά. Έτσι δεν είναι;

Είναι αλήθεια και ευγνωμονώ και τους δασκάλους μου γιατί μέχρι τότε δεν είχε ξαναγίνει αυτό και με κάλεσαν και μου είπαν ότι μπορείς να συνεχίσεις γιατί σε θέλουμε. Πολλοί από αυτούς δεν υπάρχουν πια, αλλά τους ευγνωμονώ και εκεί που είναι.

Και έτσι παίξατε στο Στησιχόρου 73, που ήταν και η πρώτη σας τηλεοπτική δουλειά. Στα τέλη της δεκαετίας ΄70-΄80 ήσασταν η απόλυτη σταρ της ελληνικής τηλεόρασης με εκπομπές όπως «τα τετράγωνα των αστέρων», «Κάνε ότι κάνω» και το πολύ επιτυχημένο σίριαλ «Κραυγή των λύκων». Πώς βιώσατε αυτή σας την επιτυχία;

Κάτω από το καλάμι πάντα. Όσο διευρυνόταν το κοινό που με αναγνώριζε και με αγαπούσε, τόσο εγώ ένιωθα ότι πρέπει να δώσω και άλλο και άλλο. Είμαι άνθρωπος της διαρκούς μετακίνησης, γιατί πιστεύω ότι οι άνθρωποι δεν πεθαίνουμε όταν είμαστε σε ένα φέρετρο, πιστεύω ότι πεθαίνουμε όταν σταματάμε να είμαστε δημιουργικοί και να σκαλίζουμε κι άλλο την ψυχή μας για να επικοινωνήσουμε. Αυτός είναι ο νεκρός για μένα και επειδή δεν είμαι νεκρή αλλά ζωντανή, με όλη τη σημασία της λέξης, διακινδυνεύω να αλλάξω, θέλω να σκαλίσω κι άλλο την ψυχή μου.

Έχει μείνει χαραγμένη στις ψυχές μας η ατάκα από «τα τετράγωνα των αστέρων» «Σας αγαπώ». Έχετε πει ότι έχει βγει αυθόρμητα. Αλήθεια πόσο συχνά λέτε «Σ΄ αγαπώ» στη ζωή σας;

Και ως άνθρωπος και κυρίως πια με πράξεις λέω «Σ΄αγαπώ». Πλέον ως ώριμη γυναίκα θεωρώ ότι η αγάπη δεν είναι λέξεις, αλλά πράξεις. Εγώ εκείνη την εποχή ένιωσα να

έρχεται σαν κύμα η αγάπη του κόσμου και ήθελα κι εγώ να δώσω κάτι και το περιόρισα σε λέξεις. Σήμερα όμως ακόμα πιο ώριμη θα προσθέσω ότι και το λέω και περισσότερο το ζω. Ζω αγαπώντας

Πολιτικές παρεμβάσεις έχετε πει πως υπήρξαν στη δουλειά σας. Όπως ότι κόπηκε το «Κάνε ότι κάνω» από την ΥΕΝΕΔ τον Απρίλιο του ΄81 με την άνοδο του ΠΑΣΟΚ.
Εμένα με έβαλαν στις μαύρες λίστες. Δεν κατάλαβα ποτέ μου γιατί, ας καταλάβουν εκείνοι. Απλώς ήταν άγριο να είσαι στην κορυφή και την άλλη μέρα να είσαι σαν να μην έχεις υπάρξει ποτέ, σαν να μην έχεις γεννηθεί καν. Δοκιμάστηκα πάρα πολύ, αλλά αποδείχτηκε ότι αντέχω.Ως άνθρωπος που αφήσατε το στίγμα σας στην ελληνική τηλεόραση, έχετε πει πως η τηλεόραση είναι «λαϊκό σχολείο». Εξακολουθείτε να το πιστεύετε μέχρι σήμερα;Σήμερα είναι ένα κακό λαϊκό σχολείο εν πολλοίς. Είναι «λαϊκό σχολείο» και αυτό είναι η φύση της, όταν έχεις να απευθυνθείς σε 8-10 εκατομμύρια να απευθυνθείς. Εγώ θεωρώ ότι η κατάσταση που επικρατεί τώρα στην τηλεόραση μπορεί να την φέρει εν καιρώ πιο υπεύθυνη. Ξέρεις έπεσαν πολύ στο χρήμα. Με τον τρόπο τους οι πολιτικοί το φόρεσαν στον Έλληνα και ο Έλληνας εγκλωβίστηκε στο ψεύτικο χρήμα, όχι αυτό που έχει ιδρώσει και το έχει βγάλει. Η τηλεόραση ξεπουλήθηκε για γρήγορη και εύκολη κατανάλωση, ώστε να γλιτώσουν studio, έξοδα

Και έτσι επιβιώνουν και τα τούρκικα σίριαλ, σωστά;

Ακριβώς. Για αυτό η τηλεόραση κόβει συνέχεια. Γιατί δεν είχε το μυαλό να μην ξεπουληθεί; Αυτό που έκανε η τηλεόραση το κάναμε ή ατομικά ή συλλογικά.  Η τηλεόραση ξεπουλήθηκε ξεκάθαρα, όταν δεν υπάρχουν προγράμματα όχι απαραίτητα επιστημονικές συζητήσεις. Εννοώ η ψυχαγωγία να είναι ψυχαγωγία, η έρευνα έρευνα, τα νέα νέα και όχι κατευθυνόμενα ή ξόφαλτσες κουταμάρες ή τι βρακί φοράει η κάθε μια. Το μόνο που έχω να κερδίσω από αυτό είναι να ξεγελάσω τον τηλεθεατή και να βγάζω χρήματα. Το πρόβλημα της Ελλάδας είναι το χρήμα. Αυτό που δεν σεβαστήκαμε και στο οποίο ξεπουληθήκαμε και κάπως έτσι μετά από πολλά πολιτικά λάθη φτάσαμε και στην οικονομική κρίση.

Πόσο σας έχει επηρεάσει εσάς προσωπικά η οικονομική κρίση;

Όπως όλους. Απλώς επειδή έχω εκπαιδευτεί στη ζωή μου να μην το βάζω κάτω, να μην γκρινιάζω και να μην κλαίγομαι, αυτό κάνω. Ποτέ δεν ήμουν ευνοημένη, ο πατέρας μου ήταν αγρότης και η μάνα μου νοικοκυρά. Ότι έχω παλέψει το έχω καταφέρει μόνη μου, χωρίς νονούς, χωρίς νταβατζήδες. Για αυτό μπορώ να μιλάω όπως θέλω σήμερα, δεν φοβάμαι κανέναν.

Είστε λοιπόν μια γυναίκα «αντράκι». Εκτός από αυτό όμως και μια πολύ ευαίσθητη γυναίκα και αυτό φαίνεται στον κόσμο, καθώς μέσα από τα «τετράγωνα των αστέρων» και τις άλλες επιτυχημένες σας δουλειές κάνατε πολλούς ανθρώπους να χαμογελάσουν. Σήμερα όμως το χαμόγελο έχει χαθεί από τα χείλη μας. Πώς θα επανέλθει πιστεύετε;

Εμ πώς να χαμογελάσει ο κόσμος; Εγκλωβιστήκαμε από τους πολιτικούς μας, ξεπουληθήκαμε και προδοθήκαμε από αυτούς. Αλλά επειδή πιστεύω στην ομαδική αντίληψη του λαού, θεωρώ πως σιγά σιγά θα καθαρίσει το τοπίο.

Επιρρίψατε ευθύνες στους πολιτικούς. Ο λαός δεν φέρει μερίδιο ευθύνης;

Ναι, αλλά υπάρχει άλλος βαθμός ευθύνης. Δεν έχει την ίδια ευθύνη ο παπούς που έχει δουλέψει 50 χρόνια και παίρνει 500€ σύνταξη με τον πολιτικό που ρύθμιζε την τύχη της σύνταξης, του ΙΚΑ, του φαρμάκου του. Ευθύνη έχει ο παπούς αλλά είναι μικρή και έχει ευθύνη ο πολιτικός που είναι ένα τέρας. Ας μην λέει λοιπόν ο Πάγκαλος μαζί τα φάγαμε. Δεν τα φάγαμε μαζί ή αν έφαγε ο κοσμάκης μια μπουκιά, οι πολιτικοί μας έχουν κατεβάσει το καταπέτασμα. Να πάνε να πνιγούν όλοι μαζί. Έχω ταξιδέψει σχεδόν σε όλο τον κόσμο και είναι γεγονός πως επικρατεί μια πολύ άσχημη εικόνα για την Ελλάδα. Πολλοί ξένοι θέλουν να αφανίσουν τον πολιτισμό μας και δυστυχώς οι πολιτικοί μας συνωμοτούν σε αυτό.

Όπως είπατε και εσείς ο λαός τα πληρώνει όλα. Πώς θα καταφέρουμε τελικά να βγούμε αλώβητοι από την οικονομική κρίση;

Αυτή η δοκιμασία που περνάει η Ελλάδα είναι πάρα πολύ ανέντιμη, προδομένη, ζόρικη και ότι σκατά μπορείς να πεις. Θα πρέπει ο κάθε Έλληνας να βρει τον δικό του «Δαίμονα», δηλαδή την έμπνευσή του, την ψυχή του. Είναι μια τεράστια ευκαιρία να ψάξουμε βαθιά μέσα μας και να βρούμε αυτά που είναι εκεί και δεν τα χάσαμε τα… ξεχάσαμε!