Μ’ ένα σμπάρο… τρία τρυγόνια

statesmen.gr

Η τουρκική διπλωματία έχει τη φήμη της συνέχειας και του στρατηγικού βάθους. Μια «κληρονομιά» που εξηγεί την περίεργη και πρόωρη για τα διπλωματικά δεδομένα αντίδραση του Υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας, Αχμέτ Νταβούτογλου, στη διαρροή στοιχείων της «Έκθεσης Palmer»του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, αναφορικά με το δραματικό ρεσάλτο στο πλοίο «Μαβί-Μαρμαρά» από Ισραηλινούς κομάντος, στις 31 Μαϊου 2010, και ενώ μετέφερε ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα, με αποτέλεσμα να βρουν τον θάνατο 9 Τούρκοι...

Αποσπάσματα της «Έκθεσης Palmer» δημοσίευσε η εφημερίδα New York Times στις 2 Σεπτεμβρίου, αποκαλύπτοντας τα (μάλλον) αρνητικά συμπεράσματά της για τις τουρκικές θέσεις στην υπόθεση αυτή.

Δεν λαμβάνει υπόψιν της τις τουρκικές αιτιάσεις να «ζητήσει συγνώμη» το Ισραήλ από την Τουρκία, ενώ αναγνωρίζει τη «διεθνή νομιμότητα» του ναυτικού αποκλεισμού του λιμανιού της Γάζας από το Ισραήλ.

Καταδικάζει μεν τη «δυσανάλογη χρήση βίας» από τους Ισραηλινούς κομάντος, αναγνωρίζει όμως συγχρόνως ότι βρέθηκαν αντιμέτωποι με μια «βίαιη και οργανωμένη αντίσταση» από τους επιβάτες του πλοίου, καταρρίπτοντας ουσιαστικά τη γραμμή υπεράσπισης της τουρκικής διπλωματίας.

Η αντίδραση της Άγκυρας ήταν άμεση, με… δεύτερες όμως σκέψεις, και με διαφορετικούς παραλήπτες. Χαρακτήρισε persona non grata τον Ισραηλινό πρέσβη στην Τουρκία, μόνο που εκείνος έχει ήδη εγκαταλείψει την Άγκυρα, και ασκεί τα καθήκοντά του από την Ιερουσαλήμ.

Υποβάθμισε σε επίπεδο Γραμματέα Πρεσβείας την εκπροσώπηση, κάτι που ούτως ή άλλως ισχύει ήδη. Ανέστειλε τις κοινές στρατιωτικές ασκήσεις με το Ισραήλ, που ήδη όμως από το 2008 βρίσκονται σε σημείο μηδέν. Κάτι ωστόσο που δεν εμπόδισε την Τουρκία να παραλάβει πριν από μερικούς μήνες από το Ισραήλ, το τελευταίο από τα οπλικά συστήματα που η Άγκυρα χρησιμοποιεί στο Βόρειο Ιράκ, εναντίον των Κούρδων ανταρτών.

Η Τουρκία ανακοίνωσε επίσης ότι προσφεύγει στο Διεθνές Δικαστήριο, για τη «νομιμότητα» του ισραηλινού αποκλεισμού στη Γάζα, προκειμένου να «ακυρώσει» εγκαίρως τα αντίθετα, ως προς το θέμα αυτό, συμπεράσματα της έκθεσης του ΟΗΕ, η επίσημη δημοσιοποίηση των οποίων επίκειται.

Η αντίδραση της Τουρκίας προφανώς υπερβαίνει τους φαινομενικούς στόχους. Και πρέπει να ερμηνευτεί κάτω από το πρίσμα των γενικότερων εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή.

Πρώτον, η τρωθείσα «αξιοπιστία» της τουρκικής διπλωματίας, η οποία αμφισβητείται από την «Έκθεση Palmer». Τυχόν προσφυγή της Άγκυρας στο Διεθνές Δικαστήριο, είναι εξαιρετικά πιθανό να αποτελέσει προηγούμενο για το θέμα της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου, καθώς η Τουρκία θα αναγνωρίζει ουσιαστικά για πρώτη φορά τη δικαιοδοσία του.

Δεύτερον, η «αντι-ισραηλινή» στάση της Άγκυρας, την καθιστά εξ αντανακλάσεως συμπαθή στη Συρία και το Ιράν, αλλά και τις άλλες χώρες του αραβικού κόσμου, στις οποίες ξέσπασε η «Αραβική Άνοιξη». Και ταυτόχρονα, επιχειρεί να ακυρώσει τις αντιδράσεις των χωρών αυτών για την εγκατάσταση στο τουρκικό έδαφος ΝΑΤΟϊκών αντιπυραυλικών συστημάτων.

Τρίτον, στέλνει μήνυμα για την έναρξη των ερευνών της Κύπρου και του Ισραήλ για την ΑΟΖ, στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ των δυο χωρών. Μια προοπτική η οποία έχει ήδη προκαλέσει την έντονη αντίδραση της τουρκικής πολιτικής ηγεσίας, με δηλώσεις απειλητικού χαρακτήρα από Τούρκους ιθύνοντες, για την πιθανότητα ένοπλης επέμβασης.

Έτσι λοιπόν η Τουρκία, με την απόφασή της για αναστολή και όχι διακοπή των σχέσεών της με το Ισραήλ, στέλνει ένα μήνυμα με τρεις αποδέκτες: Το Ισραήλ, την Κύπρο και τον ισλαμικό κόσμο.

ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ Σ. ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΣ-ΣΤΡΑΤΗΣ