Βαρόμετρο η Περιφέρεια Αττικής για τα κόμματα

Πηγή: ΤΑ ΝΕΑ
Συντάκτης: Ηλίας Νικολακόπουλος
Η Περιφέρεια Αττικής, όπου στις τελευταίες εκλογές ψήφισαν 2 εκατ. πολίτες (δηλαδή περίπου το 30% του συνολικού εκλογικού σώµατος), αποτελεί αναµφίβολα τον κρισιµότερο χώρο του εκλογικού ανταγωνισµού -εκεί όπου θα κριθεί η µάχη των πολιτικών εντυπώσεων, αλλά σε σηµαντικό βαθµό και το πανεθνικό ποσοστό των δύο µεγάλων κοµµάτων. Αλλωστε, µε βάση την τριανταπεντάχρονη µεταπολιτευτική παράδοση, η Αττική αποτελεί το βαρόµετρο...

των εκλογικών ρευµάτων, αφού πάντα το κόµµα που επικρατεί εδώ αποτελεί και τον τελικό νικητή των βουλευτικών εκλογών. Αλλά και για τα µικρότερα κόµµατα η Αττική αποτελεί προνοµιακό χώρο αναφοράς, µε τα ποσοστά τους σταθερά ανώτερα από τον αντίστοιχο εθνικό µέσο όρο, ενώ (και λόγω πληθυσµιακού µεγέθους) εδώ αναδεικνύεται ο βασικός κορµός της κοινοβουλευτικής τους εκπροσώπησης.
Το ιδιαίτερο αυτό βάρος της Αττικής -σε πραγµατικό και συµβολικό επίπεδο - οδήγησε και τα επτά σήµερα κοινοβουλευτικά κόµµατα να επιλέξουν την αυτόνοµη κάθοδο, ως καταµέτρηση της απήχησής τους και ως πρόκριµα για τους µελλοντικούς σχεδιασµούς τους. Στο φάσµα αυτό ήρθαν όµως να προστεθούν ακόµη τρεις υποψηφιότητες που θα µπορούσαν να εκληφθούν ως δοκιµαστικές προσπάθειες διαµόρφωσης νέων πολιτικών µορφωµάτων -ανάλογα µε την επιτυχή ή ανεπιτυχή καταγραφή τους.
Γι’ αυτό και το βράδυ της Κυριακής όλοι θα αποκρυπτογραφούν το, πιθανώς δυσανάγνωστο, µήνυµα της κάλπης. Είναι εξάλλου γνωστό και από το παρελθόν ότι οι εκλογές για την Αυτοδιοίκηση, οι οποίες κατά κανόνα αρχίζουν ως µάλλον αδιάφορη διαδικασία, ορισµένες φορές εξελίσσονται σε προάγγελο πολιτικών ανακατατάξεων, µη ορατών στην αρχή της προεκλογικής περιόδου.

Τέσσερα είναι τα κρίσιµα ζητήµατα από τα οποία θα εξαρτηθεί η έκβαση της αναµέτρησης και, το κυριότερο, το πολιτικό µήνυµα που µε τον έναν ή τον άλλο τρόπο θα απευθύνει το εκλογικό σώµα στα κόµµατα. 1Το πρώτο αφορά το µέγεθος της συµµετοχής (ή αντίστροφα της αποχής) για το οποίο οι προεκλογικές έρευνες δεν έχουν προσφέρει αξιόπιστες ενδείξεις. Είναι όµως γνωστό ότι από το 2004 και µετά όλο και περισσότεροι πολίτες επιλέγουν την «έξοδο» από το εκλογικό σώµα. Ετσι, π.χ., στις εκλογές του 2007 ψήφισαν περίπου 200.000 λιγότεροι σε σύγκριση µε το 2004. Και βέβαια, ακολούθησε η εµπειρία των περασµένων ευρωεκλογών όταν 650.000 ψηφοφόροι του 2007 απείχαν από τις κάλπες. Από αυτούς, βέβαια, οι περισσότεροι επέστρεψαν στις κάλπες µετά από τέσσερις µήνες, αλλά περίπου 100.000 παρέµειναν στην επιλογή της αποχής και στις βουλευτικές εκλογές του Οκτωβρίου. Το ερώτηµα εποµένως είναι αν αυτή η τάση, που πάντα είναι ισχυρότερη στις αυτοδιοικητικές εκλογές, θα λάβει σηµαντικές διαστάσεις στις 7 Νοεµβρίου, ως µια σχετικώς ήπια αλλά πάντως ευανάγνωστη µορφή αποδοκιµασίας για το σύνολο του πολιτικού συστήµατος. Αν, π.χ., ο αριθµός όσων προσέλθουν στις κάλπες την Κυριακή στην Αττική είναι µικρότερος από 1,8 εκατοµµύρια, τότε δεν θα πρόκειται για απλή προέκταση της υπάρχουσας τάσης, αλλά για κρίσιµη ένδειξη πολιτικής αποστασιοποίησης.
2Το δεύτερο ζήτηµα αφορά το αθροιστικό ποσοστό του δικοµµατισµού, το οποίο στην Αττική έχει εντυπωσιακά υποχωρήσει από το επίπεδο του 80% που κατέγραφε την περίοδο 2000-2004. Σηµειώνοντας απότοµη πτώση περίπου 10 ποσοστιαίων µονάδων το 2007 (από 79,9% το 2004 σε 70,8%), δεν ανέκαµψε καθόλου τον Οκτώβριο του 2009. Αντίθετα, πρώτη φορά έπειτα από τρεις δεκαετίες βρέθηκε κάτω από το συµβολικό όριο του 70%. Οι δηµοσκοπικές ενδείξεις, τουλάχιστον µέχρι την ηµέρα της απαγόρευσης, άφηναν την αίσθηση ότι οι επίσηµοι υποψήφιοι των δύο µεγάλων κοµµάτων δύσκολα θα µπορούσαν να υπερβούν (αθροιστικά) το όριο του 50%. Αν οι ενδείξεις αυτές επαληθευτούν, θα σηµάνουν µια ριζική και πρωτόγνωρη αµφισβήτηση από εξαιρετικά µεγάλο τµήµα του εκλογικού σώµατος.
3Αµεσα συναρτηµένη µε τα προηγούµενα, τρίτον, είναι η εκτίµηση για το επίπεδο στο οποίο θα βρεθεί η υποψηφιότητα Δηµαρά, η οποία _ πάντα µε βάση τις προ δεκαπενθηµέρου δηµοσκοπικές ενδείξεις _ έτεινε να αποτελέσει την έκπληξη των εκλογών, εισπράττοντας τη διπλή αµφισβήτηση (αλλά και διαµαρτυρία) ψηφοφόρων τόσο του ΠΑΣΟΚ (κυρίως) όσο και της Ν.Δ. 4Το τέταρτο, τέλος, ζήτηµα αφορά τους συσχετισµούς στον µεταξύ ΠΑΣΟΚ και ΚΚΕ χώρο, που τον διεκδικούν τέσσερις συνδυασµοί, από τους οποίους οι τρεις έχουν ως βασικό κορµό στελέχη που πριν από ένα χρόνο ανήκαν στο ίδιο κοµµατικό φορέα. Τα ποσοστά που θα συγκεντρώσουν ενδέχεται να αποτελέσουν κρίσιµο κριτήριο για την πορεία τους και να δροµολογήσουν αναδιατάξεις στον πολιτικό χώρο που γνώρισε τις πιο ραγδαίες εξελίξεις και µια βαθύτατη κρίση τον τελευταίο χρόνο.