5 παγίδες στα τεκμήρια

Πηγή: ΕΘΝΟΣ
Συντάκτης: Μαρία Βουργάνα
Πονοκέφαλο σε εκατοντάδες χιλιάδες φορολογουμένους προκαλούν ήδη τα νέα τεκμήρια διαβίωσης με τις πέντε παγίδες που έχουν στήσει. Πολλοί φορολογούμενοι που κατοικούν σε μισθωμένη κύρια κατοικία ή έχουν αποκτήσει πρώτη κατοικία με στεγαστικό δάνειο ή έχουν κληρονομήσει ακίνητα κινδυνεύουν να πληρώσουν υψηλότερο φόρο από αυτόν που αναλογεί στα πραγματικά τους εισοδήματα. Με το νέο σύστημα το υπουργείο Οικονομικών...

φιλοδοξεί να εντοπίσει όσους τα τελευταία χρόνια φοροδιαφεύγουν συστηματικά και να εισπράξει 700 εκατ. ευρώ το 2011.
Ομως στη νέα διαδικασία κινδυνεύουν να «εγκλωβιστούν»: 1. Φορολογούμενοι, κυρίως ελεύθεροι επαγγελματίες, που ενώ έχουν στην κατοχή τους ακριβές και μεγάλες κατοικίες, πισίνα, πολυτελή αυτοκίνητα, σκάφος αναψυχής, οικιακή βοηθό και πληρώνουν δίδακτρα σε ιδιωτικά σχολεία, δήλωναν μέχρι σήμερα στην Εφορία προκλητικά χαμηλά εισοδήματα, ακόμη και στα όρια της φτώχειας. Πολλοί από αυτούς θα υποχρεωθούν το 2011 να εμφανίσουν στη φορολογική τους δήλωση υψηλότερα εισοδήματα. Διαφορετικά θα φορολογηθούν με βάση τα τεκμήρια ή τις «αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης». Ας πάρουμε το παράδειγμα ενός γιατρού που δηλώνει ετήσιο εισόδημα 50.000 ευρώ και διαθέτει μονοκατοικία 200 τ.μ. στην Κηφισιά, ένα εξοχικό 150 τ.μ., δύο αυτοκίνητα μεγάλου κυβισμού (2.500 και 3.000 κ.εκ.) και στέλνει τα παιδιά του σε ιδιωτικό δημοτικό σχολείο πληρώνοντας 18.000 ευρώ τον χρόνο για δίδακτρα. Με βάση τα νέα τεκμήρια το ελάχιστο ετήσιο εισόδημά του υπολογίζεται σε 66.356 ευρώ. Με το νέο σύστημα θα υποχρεωθεί να εμφανίσει εισόδημα αυξημένο κατά 33% και να πληρώσει περισσότερο φόρο κατά 54% ή 6.342 ευρώ. Σύμφωνα με πληροφορίες, το υπουργείο Οικονομικών προετοιμάζεται για την εφαρμογή των νέων τεκμηρίων και έχει ζητήσει ήδη από ιδιωτικά σχολεία τις λίστες με τα ονόματα των μαθητών που φοιτούν.
2. Φορολογούμενοι που έχουν αποκτήσει πρώτη κατοικία με στεγαστικό δάνειο. Θα πρέπει το εισόδημά τους να δικαιολογεί την ετήσια καταβολή των δόσεων αποπληρωμής. Σε περίπτωση που τα εισοδήματα του φορολογουμένου δεν καλύπτουν τις δαπάνες για την απόκτηση πρώτης κατοικίας, τότε οι δαπάνες αυτές θα λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό του φορολογητέου εισοδήματός του. Παράδειγμα ένας έγγαμος μισθωτός με ετήσιο εισόδημα 25.000 ευρώ. Το 2005 έλαβε στεγαστικό δάνειο 150.000 ευρώ για την απόκτηση πρώτης κατοικίας εμβαδού 120 τ.μ. στο Χαλάνδρι. Για την εξυπηρέτηση του δανείου ο φορολογούμενος πληρώνει τον χρόνο 8.000 ευρώ. Επίσης ο φορολογούμενος αυτός έχει στην κατοχή του ακόμη ένα σπίτι (μονοκατοικία) 90 τ.μ. στο χωριό, ένα ΙΧ αυτοκίνητο 1.600 κ.εκ. και μία βάρκα τριών μέτρων μηχανοκίνητη. Το συνολικό ποσό των τεκμηρίων που τον βαρύνουν φθάνει στα 26.040 ευρώ και είναι υψηλότερο από το δηλούμενο εισόδημα. Αν δεν μπορέσει να καλύψει τα τεκμήρια θα πληρώσει επιπλέον φόρο 272,80 ευρώ.
3. Φορολογούμενοι με χαμηλά εισοδήματα κάτω από το αφορολόγητο όριο των 12.000 ευρώ που έχουν αποκτήσει από κληρονομιά ή γονική παροχή κατοικία και διαθέτουν παράλληλα ένα αυτοκίνητο μεσαίου ή μεγάλου κυβισμού κινδυνεύουν να βρεθούν πάνω από το αφορολόγητο όριο. Για παράδειγμα ένας άγαμος με ετήσιο εισόδημα 11.000 ευρώ έχει κληρονομήσει από τον πατέρα του μονοκατοικία 120 τ.μ. στην οποία κατοικεί και έχει στην κατοχή του ένα αυτοκίνητο 1.600 κ.εκ. Με το νέο σύστημα των τεκμηρίων το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα για τον συγκεκριμένο φορολογούμενο ανέρχεται σε 12.480 ευρώ. Ανεβαίνει δηλαδή πάνω από το αφορολόγητο όριο και θα κληθεί να πληρώσει φόρο αν δεν μπορέσει να καλύψει το τεκμήριο.
4. Γονείς που συντηρούν παιδιά τα οποία είναι φαντάροι και διαθέτουν αυτοκίνητο ή σπίτι στ’ όνομά τους. Στην περίπτωση αυτή η διαφορά μεταξύ αντικειμενικής και πραγματικής δαπάνης περιουσιακών στοιχείων λαμβάνεται υπόψη και προστίθεται στη συνολική αντικειμενική δαπάνη του γονέα. Ετσι για έναν φαντάρο ο οποίος δεν μπορεί να καλύψει το τεκμήριο 3.600 ευρώ για αυτοκίνητο 1.400 κ.εκ. που έχει στην κατοχή του, η διαφορά θα επιβαρύνει τους γονείς του και συγκεκριμένα εκείνον που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα.
5. Συνταξιούχοι με μικρές συντάξεις και περιουσιακά στοιχεία, τα οποία έχουν αποκτήσει κατά της διάρκεια μιας ολόκληρης ζωής. Για τους συνταξιούχους προβλέπεται ότι όσοι έχουν υπερβεί το 65ο έτος της ηλικίας τους θα έχουν έκπτωση 30% στις αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι αν κάποιος συνταξιούχος με βάση τα τεκμήρια έχει τεκμαρτά εισοδήματα 20.000 ευρώ, η Εφορία θα του ζητήσει να δικαιολογήσει τα 14.000 ευρώ, αφού θα υπολογιστεί έκπτωση 30% επί του ποσού των 20.000 ευρώ. Αρα αν ο συγκεκριμένος συνταξιούχος λαμβάνει ετησίως σύνταξη 15.000 ευρώ, τότε με βάση το παραπάνω παράδειγμα δεν θα επιβαρυνθεί. Σε αντίθετη περίπτωση θα φορολογηθεί με βάση τα τεκμήρια και θα κληθεί να πληρώσει πρόσθετους φόρους. Για τους φορολογουμένους με μεσαία εισοδήματα και τυπικά περιουσιακά στοιχεία (ένα διαμέρισμα και ένα αυτοκίνητο) τα τεκμήρια δεν φαίνεται να συνιστούν ουσιαστικό πρόβλημα. Βέβαια και όσοι πιαστούν στην τσιμπίδα των νέων τεκμηρίων έχουν το δικαίωμα να καλύψουν τη διαφορά επικαλούμενοι «αποταμιεύσεις» προηγούμενων ετών, δηλαδή ποσά από τα εισοδήματα προηγούμενων ετών τα οποία δεν δαπάνησαν ή από πώληση περιουσιακών στοιχείων, υπεραξία μετοχών, δωρεές ή γονικές παροχές χρηματικών ποσών.